Project

In 2018 is een POP3 subsidie toegekend aan STIVAS (STichting ter Verbetering van de Agrarische Structuur) voor het project Duurzaam Verkavelen in de provincie Flevoland. Deze projectfinanciering is afkomstig van de provincie Flevoland en de Europese Unie

De jongste provincie van Nederland bestaat uit de Noord Oost Polder en Flevopolder. Beide polders kenmerken zich door een optimale kavelvorm, maar verschillen wel in kaveloppervlak. In de Noord Oost Polder zijn kavels uitgegeven van 12 ha of een veelvoud daarvan, terwijl het in de Flevopolder kavels van 40 ha betreft.

Veel van de ondernemers die zich in de loop van de jaren hebben gevestigd in deze provincie zijn eigenaar en/ of gebruiken een deel van hun cultuurgrond in reguliere pacht en/of erfpacht. Grote spelers in deze zijn het Rijks Vastgoed Bedrijf (RVB) en ASR.

Grond mobiliteit

Ondanks de uitstekende landbouwcondities in de polders, waar het vruchtbaarheid, kavelvorm en bedrijfsgrootte betreft, stagneert de landbouwkundige ontwikkeling als gevolg van een stagnerende grondmobiliteit. Enerzijds komt dit door de grotere vraag naar grond voor andere functies, anderzijds door de vraag van de agrariërs; de goede grondkwaliteit maakt dat grote delen van de polders voor veel gewassen zeer geschikt zijn, ook de intensieve hoog renderende teelten. Het aandeel biologisch geteeld is met ca. 12,5% veruit het hoogste van Nederland. Niet alleen vraag naar grond, maar ook het rijksbeleid t.a.v. haar grondbezit heeft zijn weerslag op de grondmobiliteit.

Kavelruilen

Aan een kavelruil moeten minimaal drie partijen deelnemen, waarvan er minimaal twee percelen ruilen om aan de wettelijke voorwaarden te voldoen.

In beide polders van provincie Flevoland zijn kavelruilen gerealiseerd. Kavelruil ‘De eerste van Bant ‘ in de Noord Oost Polder met vier partijen en totaal 37 geruilde hectares in 2019. Daarnaast zijn in deze kavel door twee partijen aanpassingswerken uitgevoerd; kavelpad reconstructie en egaliseren. In 2020 is er in de Flevopolder een ruil gerealiseerd.  Zes partijen hebben 73 hectare geruild in kavelruil ‘Blitterswijk’ in de Flevopolder. Eén partij heeft met subsidie aanpassingswerk uitgevoerd door zijn verkregen kavel te draineren. De derde ruil betreft ‘Duurzaam Flevoland’ met 313 hectare en zes partijen de grootste ruil tot nu toe uitgevoerd in beide polders van Flevoland. Deze twee partijen hebben gebruik gemaakt van het budget voor aanpassingswerk voor aanleg van drainage en inzaai met gras van voormalig bouwland percelen. Dit voorjaar is de kavelruil ‘Creil Rutten’ in de Noord Oost Polder gerealiseerd. Vijf partijen hebben 55 hectare grond geruild. Ook hier zijn partijen bezig met de uitvoering van aanpassingswerk zoals aanleg van drainage, een kavelpad en een opslagplaat. Bij de laatste twee ruilen waren ook bedrijfsgebouwen betrokken.

De notaris- en kadasterkosten worden volledig vergoed door het POP3- project. De uitgevoerde aanpassingswerken zijn voor 40% subsidiabel met een maximum investeringsbedrag per hectare.

Het project loopt nog tot en met 31 december 2024.

Toekomst

Voor toekomstige bedrijfsontwikkeling is een betere grondmobiliteit een voorwaarde. Bedrijven met een beperkt areaal zullen op termijn de balans opmaken of een rendabele bedrijfsvoering bij die omvang mogelijk blijft. Bij ongewijzigd beleid zullen er zeker ondernemers zijn die hun bedrijf beëindigen, maar ook verdere versnippering door een toename van veldkavels en daarmee landbouwverkeer zal een negatieve invloed hebben op het bedrijfsrendement en omgeving.

Het instrument kavelruil kan daarbij een waardevolle rol vervullen, om in Flevoland de bedrijfsontwikkeling te stimuleren met als basis een goede verkaveling.